Oplossingen onderwijs en opvang

Als beide ouders werken is er vaak behoefte aan een combinatie van onderwijs en opvang. Hier zijn nu een aantal nieuwe oplossingen voor.

Dat beide ouders vaker werken blijkt uit landelijke statistieken. Dat zij ook vaker behoefte hebben aan combinaties van onderwijs en opvang staat inmiddels ook vast. Op verschillende plekken in het land wordt gezocht naar nieuwe concepten voor combinaties van onderwijs en opvang. Denk aan concepten als sterrenschool, andere tijden en de ontwikkeling van kindcentra/campus, waarbij combinaties van onderwijs, kinderopvang en buitenschoolse opvang worden gemaakt (zie ook hier). Sinds kort is er ook een groep gemeentebestuurders dat gezamenlijk kijkt naar mogelijke oplossingen. 

De vertaling van deze concepten naar ruimte is vaak moeilijk en gebrekkig. Veel bestaande scholen zijn technisch en functioneel verouderd. De versnipperde rolverdeling en achterhaalde regels staan een functionele verbetering in de weg. Wettelijke kaders aanpassen is hard nodig maar duurt lang (zie ook hier).

Toch liggen er kansen om binnen bestaande kaders (en gebouwen) doorbraken te realiseren. Dat vergt wel enige creativiteit, overtuigingskracht en durf om desnoods langs de "randen" van de regelgeving te gaan. Doorslaggevend zijn natuurlijk altijd de bestuurders, maar als die goed en overtuigend worden ondersteund is er veel meer mogelijk dan nu wordt gerealiseerd.   

Vooruitlopend op een meer uitgebreide beschrijving, hier vast wat voorbeelden op een rij:

Organisatorische oplossingen

• Het onderwijs in een positie brengen dat zij zelf eigen baas in huis zijn en normbudgetten voor nieuwbouw door decentraliseren, aldus Leo Evers in Schooldomein
• Plannen baseren op ruimtebehoefteberekening op basis van prognoses alle leeftijden
• Gebruik maken kansen die er zijn als gemeente niet wettelijk verplicht is geld voor onderwijshuisvesting beschikbaar te stellen (eerst gewenste ontwikkeling faciliteren, daarna pas gebouwen aan onderwijs onttrekken)

Ruimtelijke oplossingen

• De Baupiloten uit Berlijn gebruiken meubelobjecten als structurele ruimtelijke ingreep, en ze werken vaak samen ouders, kinderen en buurtgenoten. Voorbeeld: de Erika Mann Grundschule in Berlijn.
• In de Ordrupschool bij Kopenhagen behielden de architecten Bosch en Fjord de klassenindeling van de bestaande school. Ze deden kleine toevoegingen die een opwindende omgeving scheppen voor flexibel leren.
• Cebra en Søren Robert Lund architecten verbonden de drie vleugels van de Bakkesgaardschool (Kopenhagen) met elkaar door het speelplein te bebouwen en boven op het dak een nieuwe speelplaats te maken.
• Zander Roth architecten gaven de Grundschule Schulzendorf in Berlijn een verrassende nieuwe gevel van gevlochten wilgentenen. Het interieur van deze jaren-zestig school is uitbundig verbouwd en toegesneden op het nieuwe leren.
• Een 19^e eeuwse school in het Belgische Sint-Joost-aan-Zee is door architect Kathleen Mertens getransformeerd tot brede school, met een strakke uitbreiding. 
• Arconiko architecten verbouwden een voormalige sociale academie in Rotterdam tot huisvesting van twee brede scholen en kinderopvang. 

Oplossingen om budgetten dichter bij elkaar te brengen

• Doordecentraliseren van gemeentelijke huisvestingstaak naar scholen zoals in Gemeente Nijmegen
• Bouw, beheer en exploitatie bij één partij brengen zoals in Leusden
• Het budget van de gemeente rechtstreeks naar de school, de school huurt van corporatie zoals in Alkmaar
• Building Breda; een coöperatieve vereniging van scholen in Breda

Meer informatie

Op 21 september 2011 komt een groep gemeente-ambtenaren bij elkaar om met elkaar te praten over de mogelijke oplossingen en het slim combineren van onderwijs en opvang. Aansluitend is er een excursie over dit onderwerp bij MFC Antares in Leusden.