Philip Blond over buurtrestaurants

Op uitnodiging van een welzijnsorganisatie fileerde de bekende Britse denker Philip Blond op 15 mei 2013 onze westerse samenleving. Ron Stevens was daarbij en doet verslag.

Hoe bestaat het dat een koffieketen als Starbucks in een wijk een koffiewinkel kan openen zonder belasting te betalen terwijl een startup koffiewinkel zoals Station Roos in Amsterdam-Oost wel belasting moet betalen? In scherpe analyses en rake one-liners fileerde de bekende Britse denker Phillip Blond onze westerse samenleving en het marktdenken. Blond was op op 15 mei 2013 op uitnodiging van welzijnsorganisatie Combiwel in buurtrestaurant CoCo’s Keuken, Bos en Lommer, Amsterdam-West. Tijdens de bijeenkomst presenteerde ook drie startende buurtondernemingen zich aan de gasten.

Big Society als uitdaging

Blond is één van de ideologen achter het idee van de ‘Big Society’ van de regering-Cameron. Hij pleit voor een radicaal traditioneel conservatisme en gemeenschapszin als redmiddel tegen doorgeschoten staatsalmacht en losgeslagen kapitalisme van multinationale ondernemingen. De kracht van de lokale buurtondernemingen, ingebed in lokale samenlevingen, versterkt de onderlinge solidariteit en de eigen kracht van mensen, aldus Blond. De ‘Big Society’ is een concept waarin de maatschappij draait om burgerparticipatie, sociale verbanden en distributie van politieke macht en economisch eigendom (sociaal kapitaal). Blond heeft het idee dat steeds meer mensen geloven in de gemeenschap in plaats van het individualisme.

Small is beautiful

Democratie kan je niet opschalen naar grotere verbanden. De representativiteit komt dan in het geding, aldus Blond. Hij pleit voor ‘lokaal bestuur door burgers’. Hij noemde het voorbeeld van de stad Porte Allegre in de Braziliaanse deelstaat Rio del Sur. Het stadsbestuur laat het aan de bewoners over keuzes te maken in de budgetten. Het ‘Orcamento Participativo proces’ bestaat nu ruim tien jaar en trekt internationaal veel aandacht. De Wereldbank en de Verenigde Naties noemen het een schoolvoorbeeld voor goed lokaal bestuur. Volgens Phillip Blond wordt nu al 30% van de gemeentelijke begroting volgens dit proces van burgerbudgetten verdeeld.

Sociaal ondernemerschap

De vraag is of dit concept relevant is voor de Nederlandse situatie. Volgens Blond wel en niet. De situatie in Nederland is anders. Het aantal vrijwilligers en maatschappelijke initiatieven is veel hoger dan in Engeland. Hoe kun je mensen vragen dingen te doen en hun binden? Je hebt mensen nodig in de wijk die iets starten en mensen binden. Een bemiddelaar. Dat hoeven niet altijd professionele bemiddelaars te zijn. Sociale makelaars uit de eigen buurt brengen families en culturen bij elkaar. De staat, de lokale overheid, moet zich terugtrekken en alleen nog faciliteren. Geen interventies, maar sociale ondernemingen in staat stellen bedrijfsmatig te gaan werken.

Decentralisatie vormt een gevaar en biedt kansen

In Nederland staat de decentralisatie van verschillende zorgtaken naar gemeenten voor de deur. Blond ziet grote gevaren: bureaucratisering door de gemeente, bevoogding en hospitalisering door zorgorganisaties. Laat mensen eerst in eigen kring proberen zorg te verlenen. Eigen verantwoordelijkheid nemen, geen afhankelijkheid creëren. Het voorbeeld van het ontstaan van coöperaties van georganiseerde burgers in Nederland voor de aanleg van glasvezel of voor het zelf opwekken van zonne-energie of windenergie, sprak hem zeer aan.

Goed voorbeeld; CoCo's buurtrestaurant

Sociale buurtondernemingen waarin meerdere mensen en organisaties hun krachten bundelen ziet Blond als belangrijke motors voor meer sociale binding in de buurt en wijk. CoCo’s Keuken in Bos en Lommer is voor hem een goed voorbeeld. Het is één van de vier buurtgerichte restaurants die worden geëxploiteerd door Combiwel in samenwerking met zorgaanbieder Cordaan en het Regionaal Opleidingscentrum van Amsterdam (ROCvA). Doel van de wijkrestaurants is maatschappelijke participatie van verschillende doelgroepen te bevorderen en een trefpunt aan bewoners te bieden waar zij voor een schappelijke prijs een goede maaltijd kunnen nuttigen. Dit soort publiek-private initiatieven bieden hoop. Het verbinden van ontmoeting, participatie, lokale democratie en lokale zeggenschap over overheidsbudgetten, vindt Blond dé uitdaging voor de komende jaren.

Auteur: Ron Stevens (BMC Interlink)