1305 Energiebesparing en monitoring

Op 30 mei 2013 zijn we te gast in de voormalige textielfabriek Spinnerij Oosterveld, een goed voorbeeld van industrieel erfgoed.

Energiebesparing en monitoring staat in deze bijeenkomst centraal. Het is een actueel en belangrijk thema. Hoewel er nog een lange weg te gaan is, is het bestuurlijk draagvlak essentieel. De gemeente Enschede, Rijkswaterstaat en gemeente Deventer lichten toe hoe energiemonitoring bij hen in zijn werk gaat.

Energiemonitoring gemeente Enschede

Rob Nengerman (gemeente Enschede) en Marc Spierenburg (Van Beek) geven een presentatie over de energiemonitoring van de gemeente Enschede. Enschede heeft al tien jaar een eigen vastgoedbedrijf met 180 objecten (exclusief scholen). De gemeente wil 30% CO2-besparing bereiken in 2020 en 3% van de energie moet duurzaam zijn. Om dat te bereiken hebben alle gebouwen waarvan de gemeente de energienota ontvangt, een slimme meter. In totaal zijn dat 300 van de 900 gebouwen. Per gebouw is er een energieteam, bestaande uit eigenaar, huurder, beheerder en conciërge. Het registreren en inventariseren kost veel tijd. Van Beek en Cogas monitoren de energie met het systeem Ectrion. Dit bestaat uit slimme meters plus softwarepakket en omvat beheer van de aansluitingen, verbruiken, contracten en kosten.

Wat levert het op?

• Langdurige besparing van 3 tot 5% én beter beheer.
• Besparing op factuurafhandeling (€40 tot €70 per factuur).
• Scherpere aanbesteding (minder onbalanskosten, administratie).
• Sneller terugzetten contractcapaciteit.
• Beter zicht op onterechte facturen.
• Beter zicht op verbruiken.
• Beter zicht op stelsels (clustering energiebelasting).
• Betere doorbelasting (besparen via “pijn in de portemonnee”).

Energiemonitoring rijksgebouwen

Rudy van Mierlo en Gert Nijsink lichten het energiemonitoringsysteem van het Rijk toe, dat wordt uitgevoerd door Rijkswaterstaat. In 2013 zullen alle 5500 aansluitingen voorzien zijn van een op afstand uitleesbare (slimme) meter. E-sight is het systeem dat hier voor gebruikt wordt en is gekoppeld aan CO2-dashbord. Met deze gegevens detecteert RWS automatisch afwijkende afnameprofielen en is, door middel van benchmarking, het besparingspotentieel eenvoudig inzichtelijk te maken. Daarnaast zijn er financiële besparingen gerealiseerd door de koppeling van het systeem met energie inkoop en digitale facturatie. RWS biedt gemeenten aan om hierbij aan te sluiten. (Zie bijeenkomst 19 juni; mogelijk starten we dit jaar met pilots.) Voor het Rijk ligt de sturing meer op beleid dan op kosten.

Energie-aanpak gemeente Deventer

Hans van Haasteren van de gemeente Deventer geeft een toelichting.

Deventer heeft sinds 2013 één vastgoedafdeling. Er zijn circa 300 gebouwen. Met onder andere een uitgebreide communicatiecampagne wil de gemeente medewerkers stimuleren om apparaten uit te zetten als ze niet worden gebruikt. Deventer heeft met subsidie van SDE (Agentschap NL) op 58 gemeentelijke locaties voor 0,9 MWp (ca. 5000 panelen) aan PV-zonnepanelen kunnen realiseren. Na realisatie van dit project blijkt dat het effectiever en goedkoper is om allereerst op energie te besparen in plaats van op te wekken. Daarom heeft de gemeente besloten om voor gebouwen met een BVO groter dan 500m2 een energielabel op te stellen met maatwerkadvies. Zo kan een politieke keuze gemaakt worden voor een energielabel (van G naar B/A?). Het advies is ook bedoeld om direct maatregelen te nemen met een terugverdientijd van minder dan vijf jaar (laaghangend fruit) en om een meerjarig onderhoudsplan (MJOP) te maken voor maatregelen met een terugverdientijd van langer dan vijf jaar. Ook zijn veel quick wins behaald, door apparaten bij te stellen. Dit leverde 15% energiebesparing op, maar de winst was voor de eigenaars van de gebouwen. De ambities in Deventer zijn hoog, maar het probleem is nu hoe de hoge investeringen te dekken. Opties zijn een ESCo, een eigen revolverend fonds, of inzet van de Deventer Energie Coöperatie.

Tips vanuit de ervaringen in Deventer

• Zorg voor politieke dekking.
• Zorg voor een gemotiveerde projectleider.
• Zorg voor administratieve/financieel goede onderbouwing.
• Onderschat de problemen niet. Een kantoorgebouw is anders dan 40 totaal verschillende onderwijsgebouwen!
• Zorg voor een gezonde Businesscase.
• Investeringen dekken uit revolving fund en terugbetaling via huur of iets dergelijks.
• ESCO’s zijn een mogelijk bij grotere investeringen, anders zijn ze niet interessant.
• Be good and tell it. Vier successen!

Vragen en discussiepunten

Naar aanleiding van de presentatie van Deventer komen er vragen en discussiepunten naar voren. De problematiek is herkenbaar. De vraag is wanneer een ESCo aantrekkelijk is voor een gemeente en wanneer je gebruik moet maken van een eigen revolverend fonds of een andere constructie moet toepassen. Agentschap NL is bezig met een onderzoek hiernaar.

Het uitvoeren van de Wet Milieubeheer is verplicht, maar er is geen budget voor gereserveerd. Anderzijds moet je niet alleen kijken naar wat het kost, maar ook naar wat het oplevert. Een eerste stap is om je facturen goed te bekijken. EPA-adviezen zijn vaak niet goed bruikbaar. Het is belangrijk om de adviseur de juiste opdracht te geven en voldoende budget te reserveren.

Een rol voor de overheid kan zijn: samenwerking tussen gemeenten stimuleren en inzicht geven in de besparingsmogelijkheden. Draagvlak en initiatief van wethouders zijn cruciaal om beweging op gang te krijgen. Wethouders kun je overtuigen met cijfers.

Vragen en discussiepunten over energiemonitoring en -management

• Er zijn veel systemen op de markt die worden aangeboden door meetbedrijven, installatiebedrijven, netbeheerders en leveranciers. Hiervan zijn er waarschijnlijk een stuk of vijf geschikt voor gemeenten.
• Doelen van energiemonitoring zijn: zicht krijgen op vastgoed, grip krijgen op energiekosten, sturing op beleid (energiebesparing) en/of op huisvestingskosten.
• De meeste systemen sturen op kosten, maar dit is niet altijd handig (als je kosten verlaagt, lijkt het alsof je energie bespaart maar dat is niet altijd het geval).
• De aanbestedingsregels maken het soms extra ingewikkeld.
• Het Rijk heeft te maken met meerdere netbeheerders en meerdere leveranciers.
• Historische data zijn belangrijk.
• Goed overleg tussen eigenaar, huurder en beheerder is essentieel om te sturen op energiebesparing.
• Uitbesteden van energiebeheer is ook handig omdat het de gemeente kan ontzorgen. Dit kan ook door een ESCo worden gedaan.

Volgende bijeenkomst

Voor de derde bijeenkomst zijn als thema’s genoemd: slim aanbesteden van beheer en onderhoud en energieplannen (met drie cases van de gemeente ’s-Hertogenbosch, gemeente Enschede en gemeente Rotterdam) en/of Greenlease als oplossing voor de split incentive.

Tot slot

De bijeenkomst werd afgesloten met een lunch en rondleiding door Spinnerij Oosterveld. Uit de evaluatie achteraf blijkt dat het een prima bijeenkomst was. Naast vaste deelnemers uit het netwerk waren ook vertegenwoordigers van de gemeente Ommen-Hardenberg, Rijkswaterstaat en Van Beek aanwezig.

Meer info

• Duurzame Gebouwen Nieuwskrant en VNG bijlage van Agentschap NL.
• Bijeenkomst over energiemonitoring van Rijkswaterstaat 19 juni.
• Verslag van Bestuurlijke Ronde Tafel in Duurzaam Gebouwd nr. 21.
• Oproep voor verduurzaamde gemeentelijke gebouwen voor de Dutch Green Building Week september.
• Voor meer informatie over het verslag of over de werkgroep kunt u contact opnemen met Irma Thijssen van AgentschapNL.